Eemsfähr Ditzem/Petjem

De Fähr Ditzum-Petkum is Anfang April 2006 weer in Bedriev nomen worden. Dat is goed so. Un ´n Grund, sük toe freien. Un dat is seker ok wall anbrocht, maal over de Geschicht van de Fähr natoedenken.

De Ditzemers un de Petjemers hemmen 1997 dat Fest “100 Jahre Dampffähre Ditzum/Petkum” groot fiert. Man Eemsfähren gifft dat aber al bedüdend langer. Seker al solang, as sük de eerst Minsken an beid Kanten van d` Eems daallaten hemmen.

Amtlich beleggt is, dat de Fährbedriev van Petjem na Ditzem vör ruugweg 600 Jahr upnomen worden is. De Petjemer Hövdlinge (Häuptlinge) harren domaals ´n egen Fähr. As disse ofsett worden sünd, kregen de oostfreeske Grafenhusen de Fähren toesproken. Later hemmen de Karkengemenen, (1711 de Ditzemer Kark), dat Recht kregen, de Fährbedriev dörtoefoehren. De Ditzemers brochen in disse Tied unner annern ok hör Koorn na de Petjemer Möhlen. Um 1785 gaff dat in Ditzem un in Petjem al faste Trappens toe Ut- un instiegen. An Fährskippen besatt man domaals twee Bullen (open Lastskippen) un dree Booten.
 

Erich Bolinius,
Emden-Petkum,
Zum Bind 25

In ´t Jahr 1871 wurr faststellt, dat sük in de Eems tüsken Ditzem un Petjem en heel groot Sandbank bildt harr. De Fähr kunn do blot noch bi Floet fohren, of se muß `n groot Umweg maken. Mennigmaal dürs de Fahrt dann bit toe twee Stünn. Dat gaff domaals twee Fähren, een in Petjem un een in Ditzem. De beid Fährbedrievers verstunnen sük goed, so dat se overinkwammen, ok Rüggfrachten mittoenehmen. Disse wurren dann later tegennanner verrekent.

Bit Enn 1897 hemmen de Ditzemers un Petjemers elk en Fähr hat. 1898 hett de Gemeen Ditzem dat Fährrecht van Ditzem na Petjem van de Baron Pallantt in Rozendaal ut Petjem för 5000 Mark köfft. De eerste Dampfähr kwamm an 2. Mai 1897 van de Meyer-Werft ut Papenbörg un hett in dat sülvige Jahr in blot 9 1/2 Maant 20.000 Lü oversett. De Ditzemer Gemeen kunn aber dat Recht van de Fährmann Harm de Boer neet kriegen un verlor hierover ´n Prozeß an 23.2.1898. Nu dürs se blot noch van Petjem na Ditzem Lü un Waren transporteeren. Neet aber van Ditzem na Petjem!
 

1922 wurr de Fährbedriev ut Geldmangel, de Damper was kött, instellt. De in Emden warkende Ditzemers, 12 bit 15 Mann, köfften sük ´n Ruderboot un fuhren dormit smörgens un savends over de Eems.

De Fähr, de vandaag fahrt, is 1926 up de Meyer-Werft in Papenbörg baut worden. Se hett 58.500 RM köstd. Siet disse Tied fahrt se `n paar Maal an d´ Dag van Ditzem na Petjem un toerügg. Bit 1. Mai 1971 was de Gemeen Ditzem de Besitter, dorna hett de Landkring Leer dat Skipp overnomen. Bit 1954, in kann mi noch goed doran erinnern, fuhr de Fähr mit en Dampmaskin. Disse Maskin muß Dag un Nacht unner Für un Damp hollen worden. Dat köstde Geld. Dorum wurr hör up de Diedrich Werft in Ollersem en 100 PS stark Deutz-Dieselmotor insett.

Siet disse Tied, bit de Döpde dör Edith Kirchhoff ut Pogum an 17. Märt 2006 up de Diedrichswerft in Ollersum,  hett se "Motorfähre Ditzum/Petkum" heten. Se hett  bi disse Döpde dann blot de Naam „Ditzum“ kregen. Ik finn dat skaa, meen, dat de Naam Petkum eenfach dortoe hört.
 

In mien Kinnertied - Enn van de vertiger un Anfang van de fievtiger Jahren - fuhren meestens Arbeiders ut de umliggenden Dörpen van Ditzem, Oldendörp, Critzem, Nenndörp, Pogem un Ditzemer-Verlaat mit d` Fähr. 1950 wassen dat 60 Arbeiders. In disse Tied settesten in `t Jahr ruugweg 25.000 Lü over. De meesten harren hör Arbeidsstee bi d` Nordseewerke in Emden.
 

Wat was dat alltied `n Bedriev un Wörde in Petjem, wenn up maal de Radfahrers van d´ Fähr komend up de smaal Straaten dör `t Dörp susten. Savends drunken de meesten Ditzemers dann noch in `t Weertshuus van Jacob Slis gau `n Söpke un Beer, bevör dat toerügg up Fähr gung. `n Pingelsöpke wurr ok geern nomen. Dat is ´n Klaaren mit ´n bietje Zucker drin. In Ditzem gifft dat bi disse Söpke sogaar ´n besünner Pingellepel. Tegen Klock fiev was warkeldaags de Gaststuuv bi Slis alltied rappelvull un ´n halve Stünn later al weer leeg.

Lang Jahren hemmen de beid Ditzemer Fiskers Derk Duif un Hans Hommers mit hör Kutter "Spekulant", de för de Kurrenfiskereei insett wurr, of mit hör lüttje Boot "Lini" de Fährbedriev van Ditzem na Petjem overnomen, wenn de Fähr up Werft toe Reparatur of maal kött was. In de fievtiger un seßtiger Jahren lepen de beid Fiskers mit ’n lüttje Handwagen ok dör Petjem un verköfften Butt, Stint un Aal. Bi mien Moeder kregen se alltied ’n Koppke Tee. Dorför moken se hör de Fisk skoon.
 

Vör enige Jahren gung dat dorum, as de Eemstunnel klaar was, de Fährbedriev intoestellen. Dor sünd neet blot de Ditzemers tegen angahn, de en egen Arbeidskring för de Fähr in d´ Leven röpen hemmen, nee, ok Petjemers hemmen sük düchtig för de Fähr insett. Un se all hemmen recht behollen. In `t Jahr 2003 hett de Fähr ruugweg 4000 Autos, 22.000 Fahrraden, Mopeds un Motorraden un 22.000 Minsken oversett.

Gefahr, dat de „FDP“  (Fähre Ditzum-Petkum) verschrott worden sull, kwamm Enn 2005 weer up. De Landkring Leer overleggte dat un doch doran, ´n neeimoodske Fähr toe kopen. Man dat kunn ofwenndt worden. Besünners de Leeraner Landraad Bernhard Bramlage hett sük dorför insett, dat de oll Fähr weer upklütert worden is. De Skippswerft Meyer in Papenbörg hett ´n Plaan utarbeidt, de dann van de Diedrichswerft in Ollersum umsett worden is. De Stürhuus is heel ut Tropenholt un van de Bültjer-Werft in Ditzum baut worden. Ruugweg 700.000 Euro hett de Umbauerreei köstd, man dat is in mien Ogen goed anleggte Geld. Is weer `n moi Fähr worden, dat meenen ok de beid Kapteins, Rolf Hommers un Eilert Drewenz.

Up de eerst  Fahrt an 2. April 2006 kunnen sük de inladen Gasten dorvan overtügen. Ik hebb mi düchtig freeit, dat ik toesamen mit de Sielwärter Johannes Wübbena un Bernhard Schoof, sien Vader hett de lesd Möhlen in Petjem bedreven, as Petjemer van de Landraad toe disse eerst Sünnerfahrt inladen worden bün. Heel besünners hebb ik mi freit, dat ok de oll Fisker Hans Hommers an Boord was. Mit hum hebb ik lang over oll Tieden proot.
 

Fotos und
web–mässige
Aufbereitung
von ghn

Luftaufnahme
H. Unkel, Leer

De Tourismus in heel Oostfreesland deit van de Fähr profiteeren, dor bün ik fast van overtügt. Un leev Leser, setten se doch ok maal mit de Fähr over d` Eems. Dor könt se de Seel `n Settje so recht bummeln laten un de Natur geneten.

Tegenover mien Kinnertied fahrt de Fähr vandaag völ faaker, bold all Stünn. Ik stah alltied geern in Petjem up Diek, un kiek mi an, wo se sük de Weg dör de Mu (Muhde) un de Eems söcht. Dat is nett so, as wenn de Tied stahn bleven is. Nix hett sük doran, solang ik denken kann, ännert. Un ik hoop, dat dat noch lang so blifft.

“Hoge up , Hoge up”

Bi uns in Petjem un in ’t Rheiderland gifft dat de Proot: "Hoge up, hoge up!" Un dat hangt ok mit de „Fähre Ditzum-Petkum“ toesamen.
Dat was Anfang van de 19. Jahrhunnert. Do leggte de könenkske Fähr van Petjem na Ditzem faaker an d’ Pogemer Duckeldamm an. Disse was domaals in ’n gottserbarmelker Toestand. De Reisenden gleden faaker van de Loopplank in ’t Water. Se mussen dann van Steen toe Steen hüppen, um neet in de swart, gludderige Sliek toe raaken. Eenes Daags kwamm nu en heel nobel Mann, en van de Üppersten, mit sien Dochter up disse Duckeldamm an. De Dochter harr heel moi wied Rocken an. Se leep as eerste van ’t Skipp, glee ut un versackte langsam in d’ Sliek. Se versöchte, hörs Rocken neet an d’ Sliek komen toe laten un truck hör na boben. Man dat hulp neet völ, se sackte deeper un deeper in. De Vader stunn noch up Skipp un reep weer un weer an sien Dochter: "Hoge up, hoge up, hoge up!" Un se hett hör Rocken solang uptillt, bit de Unnerwaske toe sehn was. De Mannlü harren hör Freid doran un vertellten dat natürelk besünners geern wieder. Dorvan kummt ok vandaag noch de Proot: "Hoge up, hoge up!"